Το καπνικό Μέγα Ζήτημα

Είναι στους πάντες γνωστό, πως η έμμεση φορολογία είναι η αποδοτικότερη μέθοδος για την αύξηση των κρατικών φορολογικών εσόδων. Ο πιο εύκολος και αποδοτικός τρόπος, μεταξύ άλλων, είναι και η επιβολή αύξησης των φορολογικών συντελεστών στα καπνικά προϊόντα, όταν δεν προσκρούει σε ιδιαίτερες αντιδράσεις, όταν δήθεν το κάνουν για προστατέψουν τη δημόσια υγεία, και αποφέρει τεράστια έσοδα στον κρατικό κορβανά.

Αρχές του 2010, ζώντας όλοι μας υπό την απειλεί της πτώχευσης της χώρας μας, οι κυβερνόντες αποφάσισαν μεταξύ άλλων σκληρών εισπρακτικών και όχι μόνο μέτρων, να αυξήσουν την φορολογία στα καπνικά προϊόντα, προσδοκώντας σημαντική αύξηση των φορολογικών εσόδων. Έτσι με την πρώτη αύξηση των φορολογικών συντελεστών (Ιανουαρίου) αυξήθηκαν τα φορολογικά έσοδα από τα καπνικά προϊόντα κατά 37% περίπου, σε σχέση με το 2009, με την παράλληλη ανατίμηση των σημάτων κατά 0,60€ ανά πακέτο.

Οι κυβερνόντες, ζώντας στο “γυάλινο πύργο” τους, μην ερμηνεύοντας τους “χτύπους της καρδιάς της αγοράς”, αποφάσισαν και αύξησαν ξανά και ξανά τους φορολογικούς συντελεστές των καπνικών προϊόντων, καθώς και του ΦΠΑ, φτάνοντας την συνολική φορολογική επιβάρυνση ανά πακέτο από 73,47% που ήταν το 2009, σε 85,7% τελικά για το 2010.

Στο ύψος της διαμορφωθείσας φορολογίας των καπνικών προϊόντων, για να παραχθεί κερδοφορία για τους εμπλεκόμενους φορείς, θα έπρεπε οι τιμές των τσιγάρων να φτάσουν σε επίπεδα τέτοια, που θα ήταν απαγορευτικές οι πωλήσεις, σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα μέτρα στήριξης της Εθνικής Οικονομίας τα οποία περιόρισαν αισθητά την αγοραστική δύναμη του καταναλωτή.

Όπως αποδείχθηκε από τις συναντήσεις με αρμοδίους του Υπουργείου Οικονομικών, δεν έχουν συνειδητοποιήσει την τραγικότητα της κατάστασης, όταν κάνουν ασκήσεις επί χάρτου με πλασματικά στοιχεία. Στοιχεία προερχόμενα από τους όγκους τσιγάρων που εκτελωνίστηκαν τους προηγούμενους μήνες, τα οποία είναι πέρα για πέρα πλασματικά, απέχοντας χιλιόμετρα από την πραγματικότητα. Πλασματικά όταν, στο άκουσμα της αύξησης των φορολογικών συντελεστών, οι καπν/νίες φρόντισαν να φορολογήσουν όλα τους τα αποθέματα που είχαν διαθέσιμα, με το προηγούμενο καθεστώς φορολογίας. Εκτελωνίστηκαν διπλάσιες και τριπλάσιες ποσότητες τσιγάρων, απ’ ότι συνήθως, με αποτέλεσμα το Υπουργείο να βλέπει εικονικές αυξημένες πωλήσεις και εικονικά αυξημένα φορολογικά έσοδα. Σήμερα, βλέπει καθίζηση εκτελωνισμών και φορολογικών εσόδων, και από τα πλασματικά στοιχεία που έχουν, προσπαθούν να καταλήξουν σε ασφαλή συμπεράσματα.

Σε κάθε περίπτωση, είναι ανεπίτρεπτο το νούμερο ένα Υπουργείο μιας Ευρωπαϊκής χώρας, να μην διαθέτει εργαλεία και μεθόδους, με τα οποία θα μπορούσε να έχει προβλεψημότητα και ασφαλή συμπεράσματα, αποφεύγοντας την δημιουργία προβλημάτων απειλώντας με αφανισμό έναν ολόκληρο κλάδο

Οι καπνοβιομηχανίες, αντιλαμβανόμενες τους ρυθμούς της αγοράς, δεν προέβησαν στην ανατίμηση των προϊόντων τους στα επίπεδα που όριζε η φορολογία, προτιμώντας να χάνουν κέρδη κατά 23% περίπου, προκειμένου να διατηρήσουν τα μερίδιά τους, ευελπιστώντας στην αλλαγή της φορολογίας. Παράλληλα προέβησαν και σε μειώσεις τιμών, θέλοντας αφενός να διασφαλίσουν τα μερίδιά τους στο περιβάλλον της διαμορφωθείσας φορολογίας και αφετέρου εμμέσως πλην σαφώς, ήταν και είναι ένα μήνυμα προς το Υπουργείο πως δεν προτίθενται να ανατιμήσουν προϊόντα τους. Η όποια ανατίμηση στο σημερινό φορολογικό περιβάλλον, θα ήταν ανώφελη, όταν το 85,7% της όποιας ανατίμησης, θα ήταν πάλι φόρος υπέρ του κράτους.

Οι λιανοπωλητές, εδώ και πέντε μήνες, είναι τα μεγαλύτερα θύματα της παραπάνω πολιτικής, όταν τα ήδη μικρά περιθώρια κέρδους από την πώληση των καπνικών προϊόντων, εκμηδενίστηκαν, μην μπορώντας να καλύψουν ούτε το κόστος λειτουργίας τους. Πολλοί είναι οι συνάδελφοι που δεν άντεξαν την κρίση αυτή και απεχώρησαν από τον κλάδο απογοητευμένοι, χρεωμένοι και με άγνωστο μέλλον. Θα είναι ακόμη περισσότεροι, αν οι ιθύνοντες δεν δώσουν άμεσα λύση στο καπνικό πρόβλημα.

Οι διοικήσεις των κατά τόπων Σωματείων, αιφνιδιάστηκαν από το εν’ λόγω πρόβλημα, μη έχοντας τις γνώσεις που απαιτούνται για την κατανόηση του προβλήματος. Επίσης, η μη ύπαρξη κοινής θέσης των διοικήσεων επί του ζητήματος, βοήθησε στο να διαιωνίζεται το πρόβλημα, ψάχνοντας αφενός να κατανοήσουν το τι έφταιξε και αφετέρου να προτείνουν προτάσεις – λύσεις οι οποίες πέραν του αμφιβόλου αποτελέσματος, απαιτούσαν μεγάλο χρονικό διάστημα για την τυχόν εφαρμογή τους.

Η κατάσταση αυτή, δυστυχώς δίχασε το κλάδο, που κάθε κομμάτι του ξεχωριστά, προσπαθούσε να προσεγγίσει τόσο το πρόβλημα όσο και τη λύση.

Σε πρόβλημα που άλλοι μας δημιούργησαν, προσπαθήσαμε να προτείνουμε λύσεις, που όπως είναι φυσικό, δεν είμαστε οι καλύτεροι για κάτι τέτοιο, θέλοντας αφενός να βρεθεί λύση στο αδιέξοδο που βιώνουμε, και αφετέρου να αποτρέψουμε, όσο μπορούμε το κλείσιμο πολλών περιπτέρων μη αντέχοντας τα βάρη που μας φόρτωσαν.

Όλοι μας, με κόστος το κλείσιμο πολλών περιπτέρων, γίναμε πιο σοφοί όσον αφορά το καπνικό και τη φορολογία. Έτσι η Διοίκηση των Αθηνών μετά από εναλλακτικές προτάσεις, κατέθεσε στο Υπουργείο μια ολοκληρωμένη μελέτη βασιζόμενη σε πραγματικά στοιχεία πωλήσεων, όπου αποτυπώνονται οι επιπτώσεις της υψηλής φορολογίας, καθώς και η προτεινόμενη λύση, χωρίς να επιδρά αρνητικά στα σημερινά φορολογικά έσοδα, προσφέροντας παράλληλα και ανάσα ζωής στην κερδοφορία και την βιωσιμότητα των κλάδων που εμπλέκονται στην παραγωγή και εμπορία καπνικών προϊόντων.

Μετά από όσα έχουν γίνει μέχρι σήμερα για την ανάδειξη του προβλήματος, απεργίες, σωρεία υπομνημάτων, επερωτήσεων, κατακλυσμός δημοσιευμάτων, συναντήσεων με τους αρμοδίους, μειώσεις τιμών καπνικών προϊόντων κλπ., διαφαίνεται μια αχτίδα αισιοδοξίας για την επίλυση του ζητήματος. Ωστόσο, χρειάζεται εγρήγορση απ’ όλους, πιέζοντας όσο μπορούμε για την συντομότερη δυνατή λύση, με τις λιγότερες δυνατές απώλειες.

Ευελπιστούμε πως σύντομα θα υπάρξει λύση. Σε διαφορετική περίπτωση, αναγκασμένοι εκ’ των πραγμάτων, θα πρέπει σύσσωμος ο κλάδος να αντιδράσει δυναμικά προς κάθε κατεύθυνση, διεκδικώντας το αυτονόητο που στην προκειμένη περίπτωση δεν είναι άλλο από το δικαίωμα στην εργασία και την βιωσιμότητα.