Σε νευρική κρίση η αγορά

Ποιοι θα χάσουν και ποιοι θα κερδίσουν από την κρίση; Πόσο θα διαρκέσει η αποσάθρωση της οικονομίας; Για πόσο ακόμη το πολιτικό σύστημα της χώρας θα επιμένει στην αυτο-απαξίωσή του; Tι θα κοστίσει τελικά στο κοινωνικό σύνολο η εικονική ευμάρεια την οποία βίωνε επί 30 και πλέον έτη; Θα ανασάνει γρήγορα η οικονομία ή θα δούμε τη ζήτηση να φθάνει στα όρια της απόλυτης εξαθλίωσης;

Ορισμένοι αισιοδοξούν. Θεωρούν ότι η αγορά, όσο χαμηλά κι αν βρεθεί, τελικά θα αυτορρυθμιστεί. Άλλοι πάλι εκτιμούν ότι τα μέτρα της τρόικα ήταν επιβεβλημένα και ότι η κυβέρνηση μόνη της δεν θα μπορούσε να διαχειριστεί την κρίση, διότι απέναντί της έχει έναν ανώριμο-βολεμένο πολίτη, μια αγορά βασισμένη στην παραοικονομία και το επιχειρηματικό πλιάτσικο και έναν δημόσιο τομέα σε πλήρη διάλυση. Με άλλα λόγια, μετά τα όσα έχουν συμβεί, η χώρα φέρεται σαν να βρίσκεται σε νευρική κρίση.

Όλα οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η ελληνική οικονομία θα οδηγηθεί σε αποπληθωρισμό, που θα προκληθεί από τις μειώσεις μισθών και συντάξεων, από την αύξηση της ανεργίας και, κατά συνέπεια, από την πτώση της ζήτησης

Πάντως, κορυφαίο στέλεχος πρώην εισηγμένης εταιρείας παραγωγής αγαθών καθημερινής ανάγκης, μιλώντας στο «σελφ σέρβις», χαρακτήρισε σημαντικό το γεγονός ότι κυβέρνηση, κοινωνία και αγορά γνωρίζουν πλέον το σημείο εκκίνησης της οικονομίας μας προς την ανάπτυξη, γνωρίζουν τον «πάτο του βαρελιού», εφόσον βέβαια δεν πτωχεύσουμε. Μένει τώρα να φανεί ποια διαδρομή θα χαράξει η κυβέρνηση για την έξοδο της χώρας από την ύφεση και, κυρίως, μένει να φανεί πόσο αξιόπιστη είναι η «πυξίδα» της τρόικα και πόσο αποφασισμένη η κυβέρνηση να προχωρήσει στις διαρθρωτικές αλλαγές. Μένει να διαπιστωθεί αν τα παραγωγικά υπουργεία θα επιχειρήσουν βαθιές τομές στο σύστημα, αν θα σπάσουν το απόστημα της γραφειοκρατίας, αν θα καταργήσουν το γρηγορόσημο, αν θα πατάξουν την παραοικονομία, αν τελικά θα καταστήσουν τον δημόσιο τομέα κερδοφόρο-παραγωγικό, προσελκύοντας νέες επενδύσεις. Η αγορά, από την πλευρά της, εκτιμά ότι η αναμόρφωση της ελληνικής οικονομίας θα απαιτήσει τουλάχιστον μια πενταετία, στον βαθμό πάντα που η πολιτεία υπό την καθοδήγηση του ΔΝΤ, της ΕΕ και της ΕΚΤ, θα στοχεύσει σε μια νέα πολιτική προσέγγισης της οικονομίας, που σταδιακά θα οδηγήσει σε βασικές αλλαγές της κουλτούρας του Έλληνα πολίτη, καθώς και του επιχειρηματία. Συγκέντρωση της αγοράς και υψηλή ανεργία Στο μεταξύ, το οικονομικό σύστημα της χώρας προσπαθεί να «χαλαρώσει», ελπίζοντας ότι για τα επόμενα τρία χρόνια η χώρα δεν θα πτωχεύσει και ότι οι τράπεζες έχουν εξασφαλίσει τη βιωσιμότητά τους. Αυτά σε μακροεπίπεδο, διότι στη μικροοικονομία η ανάγνωση για το τι πραγματικά θα συμβεί στην τριετία που ακολουθεί είναι διπλή. Η αρνητική πτυχή των εξελίξεων προσδιορίζεται στο πεδίο των μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων, όπου ο «θάνατος του εμποράκου» θα πρέπει πλέον να θεωρείται δεδομένος. Οι προβλέψεις κορυφαίων κύκλων της επιχειρηματικής κοινότητας είναι πραγματικά δυσοίωνες. Διαβλέπουν υπερ-συγκέντρωση της αγοράς στα μεγάλα σχήματα, τα οποία θα γευθούν τα οφέλη της μετάλλαξης του εμπορίου, συμψηφίζοντας έτσι τις όποιες απώλειες εσόδων καταγράψουν από τη μείωση της κατανάλωσης. Η αγορά θα συγκεντρωθεί περαιτέρω και με πολύ γρήγορους ρυθμούς, ενώ, όπως έγραψε το «σελφ σέρβις» ήδη από το προηγούμενο τεύχος, η χώρα θα χαρακτηριστεί από την υψηλή ανεργία και από το χαμηλό εργασιακό κόστος, με τον εργαζόμενο να χάνει μεγάλο μέρος της διαπραγματευτικής του δύναμης και, βέβαια, του εισοδήματός του. Όσο για τη ζήτηση, τα στελέχη της βιομηχανίας εκτιμούν ότι ύστερα από εύλογο διάστημα θα ισορροπήσει. Φυσικά, στο μεσοδιάστημα θα διαγράψει μια βαθιά βουτιά, βάφοντας έντονα κόκκινα τους βασικούς δείκτες της αγοράς, τους δείκτες που αποτυπώνουν τα έσοδα, την κερδοφορία, την απασχόληση και τις επενδύσεις. Οι πρώτες προβλέψεις αναφέρουν ότι μέχρι τον Σεπτέμβριο η αγορά θα τελεί σε ελεύθερη πτώση και, στη συνέχεια, θα αρχίσει να ελαττώνει τους καθοδικούς ρυθμούς, ώστε κάποια στιγμή να σταθεροποιηθεί και να αναζητήσει την άνοδο. Πρόκειται, βέβαια, για μια αισιόδοξη -αν όχι υπεραισιόδοξη- εκδοχή για τα όσα τραγικά θα διαδραματιστούν τους επόμενους μήνες. Διότι υπάρχει και η άποψη, σύμφωνα με την οποία η διάρκεια της κάθετης πτώσης στην κατανάλωση θα είναι πολύ μεγαλύτερη, με την έντασή της να εξαρτάται άμεσα από την αποτελεσματικότητα ή μη της πολιτικής που θα ασκήσει η κυβέρνηση στο ζήτημα των διαρθρωτικών αλλαγών, όπως και στην ανάταξη της οικονομίας.

Ποιοι θα χάσουν και ποιοι θα κερδίσουν από την κρίση; Πόσο θα διαρκέσει η αποσάθρωση της οικονομίας; Για πόσο ακόμη το πολιτικό σύστημα της χώρας θα επιμένει στην αυτο-απαξίωσή του; Tι θα κοστίσει τελικά στο κοινωνικό σύνολο η εικονική ευμάρεια την οποία βίωνε επί 30 και πλέον έτη; Θα ανασάνει γρήγορα η οικονομία ή θα δούμε τη ζήτηση να φθάνει στα όρια της απόλυτης εξαθλίωσης;

Ορισμένοι αισιοδοξούν. Θεωρούν ότι η αγορά, όσο χαμηλά κι αν βρεθεί, τελικά θα αυτορρυθμιστεί. Άλλοι πάλι εκτιμούν ότι τα μέτρα της τρόικα ήταν επιβεβλημένα και ότι η κυβέρνηση μόνη της δεν θα μπορούσε να διαχειριστεί την κρίση, διότι απέναντί της έχει έναν ανώριμο-βολεμένο πολίτη, μια αγορά βασισμένη στην παραοικονομία και το επιχειρηματικό πλιάτσικο και έναν δημόσιο τομέα σε πλήρη διάλυση. Με άλλα λόγια, μετά τα όσα έχουν συμβεί, η χώρα φέρεται σαν να βρίσκεται σε νευρική κρίση.

Όλα οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η ελληνική οικονομία θα οδηγηθεί σε αποπληθωρισμό, που θα προκληθεί από τις μειώσεις μισθών και συντάξεων, από την αύξηση της ανεργίας και, κατά συνέπεια, από την πτώση της ζήτησης

Πάντως, κορυφαίο στέλεχος πρώην εισηγμένης εταιρείας παραγωγής αγαθών καθημερινής ανάγκης, μιλώντας στο «σελφ σέρβις», χαρακτήρισε σημαντικό το γεγονός ότι κυβέρνηση, κοινωνία και αγορά γνωρίζουν πλέον το σημείο εκκίνησης της οικονομίας μας προς την ανάπτυξη, γνωρίζουν τον «πάτο του βαρελιού», εφόσον βέβαια δεν πτωχεύσουμε. Μένει τώρα να φανεί ποια διαδρομή θα χαράξει η κυβέρνηση για την έξοδο της χώρας από την ύφεση και, κυρίως, μένει να φανεί πόσο αξιόπιστη είναι η «πυξίδα» της τρόικα και πόσο αποφασισμένη η κυβέρνηση να προχωρήσει στις διαρθρωτικές αλλαγές. Μένει να διαπιστωθεί αν τα παραγωγικά υπουργεία θα επιχειρήσουν βαθιές τομές στο σύστημα, αν θα σπάσουν το απόστημα της γραφειοκρατίας, αν θα καταργήσουν το γρηγορόσημο, αν θα πατάξουν την παραοικονομία, αν τελικά θα καταστήσουν τον δημόσιο τομέα κερδοφόρο-παραγωγικό, προσελκύοντας νέες επενδύσεις. Η αγορά, από την πλευρά της, εκτιμά ότι η αναμόρφωση της ελληνικής οικονομίας θα απαιτήσει τουλάχιστον μια πενταετία, στον βαθμό πάντα που η πολιτεία υπό την καθοδήγηση του ΔΝΤ, της ΕΕ και της ΕΚΤ, θα στοχεύσει σε μια νέα πολιτική προσέγγισης της οικονομίας, που σταδιακά θα οδηγήσει σε βασικές αλλαγές της κουλτούρας του Έλληνα πολίτη, καθώς και του επιχειρηματία. Συγκέντρωση της αγοράς και υψηλή ανεργία Στο μεταξύ, το οικονομικό σύστημα της χώρας προσπαθεί να «χαλαρώσει», ελπίζοντας ότι για τα επόμενα τρία χρόνια η χώρα δεν θα πτωχεύσει και ότι οι τράπεζες έχουν εξασφαλίσει τη βιωσιμότητά τους. Αυτά σε μακροεπίπεδο, διότι στη μικροοικονομία η ανάγνωση για το τι πραγματικά θα συμβεί στην τριετία που ακολουθεί είναι διπλή. Η αρνητική πτυχή των εξελίξεων προσδιορίζεται στο πεδίο των μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων, όπου ο «θάνατος του εμποράκου» θα πρέπει πλέον να θεωρείται δεδομένος. Οι προβλέψεις κορυφαίων κύκλων της επιχειρηματικής κοινότητας είναι πραγματικά δυσοίωνες. Διαβλέπουν υπερ-συγκέντρωση της αγοράς στα μεγάλα σχήματα, τα οποία θα γευθούν τα οφέλη της μετάλλαξης του εμπορίου, συμψηφίζοντας έτσι τις όποιες απώλειες εσόδων καταγράψουν από τη μείωση της κατανάλωσης. Η αγορά θα συγκεντρωθεί περαιτέρω και με πολύ γρήγορους ρυθμούς, ενώ, όπως έγραψε το «σελφ σέρβις» ήδη από το προηγούμενο τεύχος, η χώρα θα χαρακτηριστεί από την υψηλή ανεργία και από το χαμηλό εργασιακό κόστος, με τον εργαζόμενο να χάνει μεγάλο μέρος της διαπραγματευτικής του δύναμης και, βέβαια, του εισοδήματός του. Όσο για τη ζήτηση, τα στελέχη της βιομηχανίας εκτιμούν ότι ύστερα από εύλογο διάστημα θα ισορροπήσει. Φυσικά, στο μεσοδιάστημα θα διαγράψει μια βαθιά βουτιά, βάφοντας έντονα κόκκινα τους βασικούς δείκτες της αγοράς, τους δείκτες που αποτυπώνουν τα έσοδα, την κερδοφορία, την απασχόληση και τις επενδύσεις. Οι πρώτες προβλέψεις αναφέρουν ότι μέχρι τον Σεπτέμβριο η αγορά θα τελεί σε ελεύθερη πτώση και, στη συνέχεια, θα αρχίσει να ελαττώνει τους καθοδικούς ρυθμούς, ώστε κάποια στιγμή να σταθεροποιηθεί και να αναζητήσει την άνοδο. Πρόκειται, βέβαια, για μια αισιόδοξη -αν όχι υπεραισιόδοξη- εκδοχή για τα όσα τραγικά θα διαδραματιστούν τους επόμενους μήνες। Διότι υπάρχει και η άποψη, σύμφωνα με την οποία η διάρκεια της κάθετης πτώσης στην κατανάλωση θα είναι πολύ μεγαλύτερη, με την έντασή της να εξαρτάται άμεσα από την αποτελεσματικότητα ή μη της πολιτικής που θα ασκήσει η κυβέρνηση στο ζήτημα των διαρθρωτικών αλλαγών, όπως και στην ανάταξη της οικονομίας.

αναδημοσίευση από το Σελφ -σερβις ONLINE